Op 22 november waren we te gast op het feestelijke lustrumsymposium van de Kring Andragologie. Een bijzondere groep alumni; de vakgroep hield al in 1985 op te bestaan, maar de Kring leeft nog altijd enorm onder haar oud-studenten. We mochten een verslag van de dag maken en dat werd gelaagd, rijk en bijzonder. Dankzij alle deelnemers en in het bijzonder dankzij prof. dr. Joseph Kessels en Femke Keeren en Hanna Naus van De Bildung Academie.
Veranderen
Voor de niet-kenners: andragologie is een sociale wetenschap, andragologen veranderen wat veranderd dient te worden. De decaan van de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam, Hans Brug, verwoordt het mooi als hij andragologie roemt om haar interdisciplinaire, probleemgerichte én veranderingsgerichte focus. Andragologen werken vanuit een moreel kompas en middenin de samenleving. Aan de meest uiteenlopende thema’s: emancipatie, de-radicalisering, ouderenparticipatie, een leven lang leren, onderwijs, problematiek tussen Randstad en krimpregio’s en duurzaamheid, om er maar eens wat uit te lichten. De dag heeft als thema ‘Tegenwicht tegen onmacht en onbehagen in de samenleving’. Wat doen we aan de ‘nieuwe’ woede? Aan polarisatie? Tussen arm en rijk, stad en ommeland? Verschillende eminente theoretische inleiders leveren mooie bijdragen, ’s middags in de workshops volgende praktijkvoorbeelden.
Twee lagen onbehagen
Gedurende de dag tekent zich een extra laag af. Het gaat niet alleen om onbehagen in de samenleving, maar ook om dat van de andragologie. Waar zijn we van? Willen we wel bij de grote, meer onderzoekende, beschouwende ‘hardcore’ wetenschapsdisciplines horen, of moeten we ons in deze tijd juist voorstaan op onze geworteldheid in de samenleving? Ook als we daardoor wellicht minder wetenschappelijk relevant zijn? Want dat blijkt een spagaat. Harrie Kunneman stipt deze in zijn inleiding aan: hoe wetenschappelijker, georganiseerder en meer controleerbaar het wordt, des te minder maatschappelijk relevant het lijkt te zijn. En omgekeerd. Daniëlle Sandee is juist activistisch in actieonderzoek. Zij gelooft niet in waardevrije wetenschap; iedere wetenschapper is ook een burger met voorkeuren. Het gaat erom dat je voldoende integer en reflectief omgaat met de resultaten van je werk.
Inleving als instrument
We hebben het genoegen de dag te mogen bespreken met twee generaties wetenschappers. Prof. dr. Joseph Kessels, zijn sporen ruimschoots verdiend onder andere als hoogleraar in Leiden, en Femke Keeren en Hanna Naus, twee twintigers verbonden aan De Bildung Academie. Joseph refereert aan de inleiding van Nico Koning: er moet iets rechtgezet worden. Hij vraagt Femke en Hanna wat zij denken dat er rechtgezet moet worden. Hoe kijkt de jonge generatie er tegenaan? Het blijkt een complexe vraag. Femke voelt vooral dat ze er iets tegen wil doen, met inleving als belangrijkste aangrijpingspunt. Voor Hanna raakt het aan iets wat erg leeft onder jongeren; te moeten leven in een wereld waaraan je niet zelf hebt meegebouwd. Femke ziet het ook: terugtrekking, machteloosheid, afschermen en terugtrekken. Hanna meent dat alles samenkomt in verhouden. Hoe je omgaat met jouw omgeving gebeurt in interactie met anderen, met een sociale omgeving, in een context. Zelfreflectie is: hoe reageer ik op de wereld? Zo ontdek je jouw eigen moreel kompas en kun je het gaan gebruiken in de wereld.
Complex, verbinding, zoektocht
De drie woorden die de dag hebben gedomineerd zijn complex, verbinding en zoektocht. Het is zoeken naar verbinding, in de samenleving en voor andragologie. Tussen verschillende groepen mensen, theorie en praktijk en andragologen en nieuwe generaties. Femke en Hanna hadden de studie andragologie zeker overwegen als deze niet al in 1985 was ophouden met bestaan. Omdat het erg ‘van nu’ voelt. Gericht op onrecht en onbehagen en heel erg met als vertrekpunt daar iets aan te willen veranderen, door de wetenschap. Wat moeten andragologen doen om interessant te zijn en blijven? Femke zoekt het ook hier in verbinding, met jongeren. Ga ze opzoeken! Hanna ervaart dat er vandaag op een hele theoretische manier tegen de werkelijkheid is aangekeken. Terwijl juist het ‘knowing by going’ van Danielle Sandee bij haar is blijven hangen. Ga het doen! Joseph meent dat dit ‘ons als andragologen vast gemakkelijker afgaat als we niet alsmaar wetenschap willen bedrijven’.
Eindconclusie
De eindconclusie? Zoek de nieuwe generaties op! Ontwikkel samen plannen, luister naar elkaar, zie elkaar als gelijkwaardig, begin samen aan relevante projecten. De uitgangspunten van andragologie staan nog steeds als een huis, de zoektocht ligt in het methodische gedeelte, de legitimiteit en de verbinding.
No Comments